En önemli finans kurumu: Merkez Bankası

‘Merkez Bankası faiz artırdı!! Merkez Bankası’ndan enflasyona karşı önlem!! Merkez Bankası para politikasını sıkılaştırdı!! ‘

Bu tür haberleri sık sık okuyor musunuz? Vatandaşların aklına hemen şu sorular geliyor: Bu haberden sonra enflasyon düşecek mi? Konut kredisi almak için doğru zaman mı? Ve benzeri..

Tüm dünyada Merkez Bankası temel olarak para ve döviz kuru politikalarının düzenlenmesinden ve banknotların dolaşımının sağlanmasından sorumludur. Diğer ticari bankalardan farklı olan merkez bankaları, aldıkları kararlar ile her vatandaşın günlük yaşamını doğrudan etkilemektedir.

Çoğu merkez bankası fiyat istikrarını sağlamakla görevli olmakla birlikte, döviz kuru rejiminden, döviz ve altın rezervlerinin yönetiminden, ödeme sistemlerinden, finansal sistem ve istikrarın gözetiminden de sorumlu olabilmektedir. Ayrıca bazı ülkelerde merkez bankaları bankaların gözetim ve kontrolünden de sorumludur.

Merkez Bankasının görev ve yetkileri nelerdir?

Fiyat İstikrarı: Enflasyonu kontrol altında tutmak, finansal istikrarı sağlamak, para ve döviz piyasalarında düzenleyici tedbirler almak.

Kağıt Para Matbaası, Para arzı: Piyasaya para sağlanması/devlet adına likidite sağlanması,

Döviz Rejimi: Döviz kurunun belirlenmesi ve uygulanması

Altın ve Döviz Rezervleri: Altın ve döviz rezervlerini depolamak ve yönetmek.

Ödeme Sistemleri: Ödeme sistemlerinin güvenli ve sorunsuz çalışmasını sağlamak.

Herkesin aklındaki ilginç soru: Merkez bankası neden sürekli para basıp tüm borçları ödemiyor?

Cevap basit: Merkez Bankası istediği kadar para basabilir ama bunun sonuçları da vardır. Yalnızca daha fazla para basmak ekonomik çıktıyı veya üretim seviyelerini etkilemez, dolayısıyla paranın kendisi daha az değerli hale gelir. Bu durum enflasyona neden olabileceğinden, daha fazla para basmak merkez bankalarının ilk tercihi değildir.

Para Politikası Komitesi

Hükümet, merkez bankası veya para otoritesi, para arzı yönetimi veya döviz piyasası işlemlerini kullanarak ekonomiyi yönlendirir. Para politikasına genellikle “genişletici” veya “daraltıcı” para politikası adı verilir.

Genişletici para politikası ekonomideki toplam para arzının artırılması anlamına gelir. Daraltıcı para politikası ekonomideki toplam para arzının azaltılması anlamına gelir.

Genişletici para politikası genellikle işsizliği önlemek için kullanılmaktadır; Enflasyonun düşürülmesi için ise daraltıcı para politikası uygulanmaktadır. Para politikasına yön verirken genellikle kısa vadeli faiz oranları kullanılır. Kısa vadeli faiz oranı, merkez bankalarının finansal kuruluşlarla olan işlemlerinde kullandıkları faiz oranıdır. Faiz oranındaki bir değişiklik, bankaların ve diğer finansal kuruluşların müşterileri için belirledikleri faiz oranlarını, varlık fiyatlarını, döviz kurlarını ve beklentileri etkilemektedir. Dolayısıyla ekonominin gidişatına, yani ekonomik aktivitenin genel düzeyine ve fiyatlara etki eder.

Piyasalara yön veren Amerika merkez bankası(FED) hakkında bazı bilgiler

FED(Federal Rezerv Sistemi), 23 Aralık 1913 tarihinde kurulmuş, Amerika Birleşik Devletleri’nin merkez bankasıdır. Zaman içerisinde Federal Rezerv Sistemi’nin rolleri ve sorumlulukları genişlemiş ve yapısında değişiklikler meydana gelmiştir. Merkezi Washington’dadır. Banka, Gravür ve Basım Bürosu’nun talimatları doğrultusunda basılan Amerikan dolarını dağıtma yetkisini saklı tutar.

ABD’de 12 Federal Rezerv Bankası bulunmaktadır

Boston, New York, Philadelphia, Cleveland, Richmond, Atlanta, Chicago, St. Louis, Minneapolis, Kansas City, Dallas, San Francisco

Üç Temel Federal Rezerv Kuruluşu

Federal Rezerv Yönetim Kurulu, Federal Rezerv Bankaları (Rezerv Bankaları) ve Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC)