Tam rekabet: ne olduğu ve çalışmalarının örnekleri

Tam rekabeti tanımlamak gerekirse, tekelleri olmayan teorik bir piyasa yapısıdır. Tüm işletmeler aynı ürünleri sattığında, pazar payının fiyat üzerinde hiçbir etkisi olmadığında, giriş veya çıkış için herhangi bir engel olmadığında, müşteriler tam veya mükemmel bilgiye sahip olduğunda ve şirketler fiyatları belirleyemediğinde ortaya çıkar. Bununla birlikte, tam rekabet çok daha fazla değişkenle karakterize edilir ve tam rekabet piyasasını oluşturması, aşağıda daha ayrıntılı olarak tartışılacak çoklu etkilere sahiptir.

Tam rekabet nedir?

Tamamen rekabetçi bir pazarın temelleri üzerine inşa edilmiş bir ideolojik sisteme tam rekabet denir. Gerçek piyasalarda nadiren meydana gelmesine rağmen, hem arz hem de talebin ekonomideki fiyatlandırma ve davranışı nasıl etkilediğini göstermek için değerli bir model sunar.

Tam rekabete sahip bir pazarda çok sayıda alıcı ve satıcı vardır ve fiyatlar her zaman arz ve talebi gösterir. Şirketler sadece operasyonda kalmalarına yetecek kadar para kazanırlar. Diğer işletmeler aşırı kar elde etmek isterlerse pazara girerler ve gelirleri azaltırlar.

Tam rekabet nasıl çalışır?

Gerçek piyasa yapısının karşılaştırılabileceği standart veya ideal türlerden biri tam rekabettir. Teorik olarak, yalnızca bir şirketin bir hizmet veya ürün sağladığı ve tüketicilerin başka seçeneği olmadığı ve potansiyel rakiplerin pazara girmesinin zor olduğu için fiyatlarını belirlemekte özgür olduğu tekeller, tam rekabetin tam tersidir.

Tam rekabet senaryosu altında tekel olmaz. Bu tür yapının birkaç temel özellikleri şunlardır:

• Her şirket aynı malları satar (emtia veya homojen mallar).
• Her şirket bir fiyat alıcıdır (piyasa fiyatlarını etkileme yetenekleri yoktur).
• Fiyat değişiklikleri pazar payından etkilenmez.
• Alıcılar, ürün ve her şirketin belirlediği fiyatlar (geçmiş, bugün ve gelecek boyunca) hakkında tam veya mükemmel bilgiye sahiptir.
• İşgücü ve sermaye kaynakları tamamen mobildir.
• Şirketler pazara girmek veya piyasadan ayrılmak için ücretlendirilmez.

Tam rekabetin olduğu bir pazarda ürün ve hizmetler için talep eğrisi aşağı doğru yavaşlar. Bununla birlikte, içindeki hiçbir şirket, mallarını sunduğu oranı kontrol etme gücüne sahip değildir. Sonuç olarak, bir firma piyasa denge fiyatını belirtildiği gibi kabul etmeli ve tamamen esnek tüketici talebiyle ilgilenmelidir.

Rekabetçi bir firmanın tam rekabet talep eğrisi piyasa fiyatında yataydır. Sonuç olarak, satılan her birim aynı fiyatı almasıyla sonuçlanacaktır. Değişmeyen piyasa oranında başka bir birim satarak elde edilen gelirlerdeki mutlak fark, şirketin elde ettiği marjinal gelirdir.

Tam rekabet piyasasının özellikleri

Tam rekabet piyasasının özellikleri şu faktörlerle tanımlanabilir:

• Geniş ve Tekdüze

Çok rekabetçi bir piyasada birçok alıcı ve satıcı vardır. Arzdaki değişikliklerle fiyatları düzenleyebilen dev şirketler yerine, satıcılar daha küçük işletmelerdir. Sattıkları malların kabiliyetlerinde, özelliklerinde ve maliyetlerinde fazla ayrım yoktur. Bu, tüketicilerin boyut veya renk gibi somut niteliklere veya markalaşma gibi somut olmayan niteliklere dayanarak ürünler arasında ayrım yapamamasını sağlar.

Bu pazarda, birçok alıcı ve satıcı istikrarlı talep ve arz sağlar. Müşteriler, bir şirket tarafından oluşturulan malları başka bir şirket tarafından yapılan mallarla kolayca değiştirebilir.

• Ücretsiz ve mükemmel bilgiye engelsiz erişim

Önemli bir avantaj, bir endüstrinin ekolojisi ve rakipleri hakkında bilgi sahibi olmaktır. Bazı işletmeler için, tedarikçi fiyatlandırmasını ve bileşen tedarikini anlamak pazarın kaderine karar verebilir.

Rakip şirketlerdeki patentler ve araştırma projeleri hakkındaki bilgiler, işletmelerin rekabetçi taktikler geliştirmelerine ve teknoloji ve ilaç endüstrisi gibi bazı bilgi ve araştırma yoğun sektörlerde ürünlerinin etrafında bir engel oluşturmalarına yardımcı olabilir.

• Eksik kontroller

Hükümetler, kuralları uygulayarak ve fiyatları düzenleyerek mallar için pazarın geliştirilmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Piyasanın işleyişi için yönergeler oluşturarak, işletmelerin giriş ve çıkışlarını düzenleyebilirler. Örneğin, ilaçların oluşturulması, üretimi ve satışı, ilaç sektörünün uyması gereken çeşitli düzenlemelere tabidir.

Sonuç olarak, bu düzenlemeler kişiler (avukatlar, kalite güvence personeli vb.) ve altyapı (ilaç üretim ekipmanları) şeklinde önemli sermaye harcamalarını gerektirmektedir. Toplam harcamalar üst üste yığılır ve işletmelerin piyasaya bir ilaç çıkarmasını oldukça pahalı hale getirir.

Son derece rekabetçi bir pazarda, bu tür kontroller mevcut değildir. Bir şirketin böyle bir pazara girişinde veya çıkışında herhangi bir sınır olmadığından, işgücü ve sermaye varlıklarına serbestçe yatırım yapabilir ve piyasa ihtiyaçlarına yanıt olarak çıktıyı değiştirebilir.

• Uygun Fiyatlı ve Etkili Ulaşım

Tam rekabet gücünün bir başka yönü de uygun fiyatlı ve yeterli ulaşımdır. Şirketler ürün taşıması için yüksek ücretlere maruz kalmazlar. Bu, ürünün maliyetini düşürür ve ürünleri teslim etmek için gereken süreyi kısaltır.

Teori vs. Tam rekabet gerçekliği

Gerçek dünyadaki rekabetin idealden sapmasının ana nedeni üretim, pazarlama ve satış varyasyonlarıdır. Örneğin, küçük bir organik ürün dükkanı sahibi, GDO olmayan soya fasulyelerini gübreleyen gübreyi üreten sığırlara sağlanan tahılları yoğun bir şekilde yayınlayarak mallarını rakiplerinden ayırt edebilir. Farklılaşma olarak kabul edilen şey budur.

Tam rekabetin ilk iki özelliği (homojen mallar ve fiyat alıcı şirketler) neredeyse hiç doğru değildir. Bununla birlikte, küresel teknoloji ve ticaret dönüşümü, ikinci özellik çifti (fiyat bilgisi ve mobilite) için bilgi ve kapasite çok yönlülüğünü artırmaktadır.

Bu teorik model gerçeklikten uzak olsa da, gerçek dünyada meydana gelen çeşitli davranışları açıklayabileceği için yine de yararlıdır.

Giriş engelleri tam rekabeti engelliyor

Ekonomide önemli engeller nedeniyle ideal rekabet ortaya çıkamamaktadır. Örneğin, birçok endüstrinin, işletmelerin giriş ve çıkışlarını kısıtlayan giriş engelleri vardır. Yüksek başlangıç maliyetlerini (otomobil üretim endüstrisinde olduğu gibi) veya sıkı hükümet düzenlemelerini (kamu hizmeti endüstrisinde olduğu gibi) içerir.

Bununla birlikte, tüketicilerin tüm seçeneklerin ve fiyatlandırmanın sürekli olarak farkında olduğu birkaç pazar vardır. Tarım sektöründe çok sayıda küçük üreticinin olduğu ve mallarının satış fiyatları üzerinde çok az kontrole sahip oldukları göz önüne alındığında, bu sektör belki de tam rekabete en yakın olan endüstriyi sergilemektedir.

Tam rekabetin avantajları ve dezavantajları

Bir piyasa ekonomisinin idealize edilmiş çerçevesi tam rekabettir. Piyasaya pratik bir yaklaşım sunsa da, çoğu zaman gerçek ekonomiden önemli sapmaları vardır. Tam rekabet modelinin faydası, yalnızca gerçek dünya koşullarını temsil ettiği ölçüde doğrudur.

Düşük kar marjları, tam rekabetin önemli bir özelliğidir. Her tüketici aynı mallara erişebilir; bu nedenle, kaçınılmaz olarak en iyi fiyatı ararlar. İşletmeler, üstün mal ve hizmetler için daha fazla ücret talep ederek kendilerini farklılaştıramazlar. Örneğin, Apple’ın cihazları rakiplerinden daha pahalı olduğu için, şirketin tam rekabetin olduğu bir pazarda hayatta kalması zor olacaktır.

İnovasyon eksikliği başka bir örnektir. İşletmeler, daha büyük bir pazar payı elde etme ve kendilerini ayırma olasılığıyla yenilik yapmaya ve daha iyi ürünler üretmeye teşvik edilir. Fakat tam rekabet piyasasında, hiçbir şirket baskın pazar payına sahip değildir. Bu nedenle operasyonlarının uzun vadeli karlılığı yoktur.

Ölçek ekonomilerinin belirgin eksikliği bir başka dezavantajdır. Artan üretim kapasitesi, tüketici fiyatlarının düşmesine ve işletme kar marjlarının düşmesine neden olabilir. Bununla birlikte, aynı pazar payı için rekabet eden çok sayıda küçük işletme bunu önler ve ortalama şirket büyüklüğünün mütevazı kalmasını sağlar.

Firmalar tam rekabetten kazanır mı?

Tam rekabete sahip pazarlarda kısa bir süre için kâr elde edilebilir. Bununla birlikte, piyasa dinamikleri, olumlu veya olumsuz kazançların etkisini nötralize eder ve onları dengeye doğru hareket ettirir. Asimetrik bilgi eksikliği nedeniyle, rakip şirketler karlı kuruluşla parite oluşturmak için üretimi hemen artıracak veya masrafları azaltacaktır.

Tam rekabetin olduğu bir pazarda, bir şirketin ortalaması ve marjinal geliri, mallarının satış fiyatına eşittir. Arz ve talepteki değişiklik nedeniyle tüm kar ve zarar sonunda sıfıra doğru kayar.

Tam rekabet vs. tekel

Bir işletmenin belirli bir malın arzını düzenlediği bir tekel, tam rekabetin tersidir. Bir tekel olduğunda, oranın çok dik olabileceğini hisseden müşteriler yalnızca malı satın almamayı seçebilir.

Bu, tekel şirketin arz ve talebe dayalı fiyatlardan ziyade karını maksimize eden bir fiyat seviyesi oluşturabileceği anlamına gelir. Belirli iş modelleri doğal tekeller olarak kabul edilir, çünkü rakipleri pazara katılmaktan caydıran büyük bir ilk giren avantajına sahiptirler. Diğer tekeller hükümet veya OPEC gibi karteller tarafından yaratılabilir.

Tam rekabet örnekleri

Daha önce de belirtildiği gibi, tam rekabet teorik bir fikirdir ve gerçekte mevcut değildir. Sonuç olarak, günlük yaşamda tam rekabet örneklerini belirlemek zordur. Bununla birlikte, çevremizde mevcut olan bazı varyasyonları vardır. Tam rekabetçi piyasaların gözle görülür örnekleri şunlardır:

• İmalat

Çok sayıda küçük satıcı ve alıcı olduğunda bir çiftçinin pazarında neler olduğunu düşünün. Ürünler ve fiyatlandırma genellikle bir çiftçinin piyasasından diğerine önemli ölçüde değişmez. Ürünün nasıl paketlendiği veya pazarlandığı konusunda küçük farklılıklar vardır ve nasıl yetiştirildiği önemli değildir (organik olarak kabul edilmediği sürece). Bu nedenle, piyasa için emtia tedarik eden birkaç çiftlikten biri kapansa bile ortalama fiyatlandırma değişmeyecektir.

• Süpermarketler

Senaryo, raflarını aynı işletme grubundan yeniden stoklayan rakip süpermarketler örneğinde de çok benzer olabilir. Bir kez daha, iki mağazadaki ürünler arasında çok az fark vardır ve fiyatları esasen aynıdır. Ünlü markaların daha az pahalı varyasyonlarını sunan markasız mallara olan talep, mükemmel rekabeti göstermektedir.

• Korsan Ürünler

Ürün taklitleri tipik olarak benzer fiyatlara sahiptir ve onları diğerlerinden ayıran çok az şey vardır. Böyle bir ürünü üreten şirketlerden biri işsiz kalırsa, yer başka biri tarafından alınır.

• Teknoloji

Bazı açılardan, teknolojide yeni sektörlerin ortaya çıkması tam rekabete benzer. Örneğin, sosyal medya ağlarının ilk aşamalarında, karşılaştırılabilir hizmetler sunan çok sayıda web sitesi vardı. Bu web siteleri Asianave.com, Blackplanet.com ve Sixdegrees.com’u içerir. Çoğu site ücretsizdi ve hiçbiri önemli bir pazar payına sahip değildi. Onlar pazarın satıcılarıydı ve alıcılar bu web sitelerinin çoğunlukla genç olan kullanıcılarıydı.

Bu sektördeki işletmeler için düşük başlangıç maliyetleri nedeniyle, hem girişimler hem de kurulan şirketler bu pazarlara kolayca girip çıkabilir. Java ve PHP gibi birçok teknoloji açık kaynaklı ve herkes tarafından erişilebilir hale geldi.

Ekonomide tam rekabet

Teorik çerçeveye göre, tüm işletmeler aynı malları sattığında, pazar payının fiyatlar üzerinde hiçbir etkisi olmadığında, şirketler herhangi bir engel olmadan pazara girip çıkabildiğinde, tüketiciler mükemmel veya eksiksiz bilgiye sahip olduğunda ve işletmeler fiyatları belirleyemediğinde tam rekabet vardır. Başka bir deyişle, yalnızca piyasa güçlerinden etkilenen bir pazardır. O dönemde piyasanın doğasını daha doğru yansıtan aksak rekabete karşıdır.

Tam rekabet ve Aksak rekabet arasındaki fark

Her gerçek piyasa kusurlu olarak kategorize edilebilir, çünkü hepsi ideal rekabet modelinin etki alanının ötesinde gerçekleşir. Tekellerde görülebilir, tam rekabet, özdeş ve homojen ürünlerin satıldığı ekonomide idealist bir piyasa yapısıdır.

Aksak rekabet, pazar payı, önemli giriş engelleri ve bir mal veya hizmet hakkında kapsamlı bilgiye sahip olmayan tüketiciler için rekabet eden işletmeleri gerektirir. İdeal rekabetin aksine, bu yenilikçiliği teşvik eder ve talep ve arz faktörleri yoluyla daha yüksek kar marjlarına sahip daha iyi malların üretilmesine yol açar.

Sonuç

Her tüketicinin aynı mallara ve bilgilere erişebildiği bir pazar düşünün. Tam rekabet altında, tüm işletmeler bu tür bir ekonomide mümkün olan en düşük fiyatı sağlamalıdır, aksi takdirde rakipler tarafından alt edilme riski vardır.

Konsept, piyasa faaliyetlerini simüle etmek için kullanışlı bir çerçeve sağlar ve üreticilerin daha düşük fiyatlar sunmaya nasıl teşvik edildiğini gösterir. Bununla birlikte, sonuç olarak, tam rekabetin anlamının aslında sadece varsayımsal olduğunu ve teoride yalnızca gerçek yaşam senaryolarındaki kopyalanamaz doğası nedeniyle var olabileceğini yinelemek isteriz.